پدران غایب نام پدرانی است که این روزها در خانواده های جامعه ما زیاد شنیده می شود.
ولی آیا غیبت طولانی پدران می‌تواند سبب از بین رفتن ارتباط و نقش واقعی او در خانواده اش شود و آسیبی را به فرزندان خود وارد کند. هرچند نمی‌توانیم منکر نقش مادر در تربیت کودکانمان باشیم، اما طبق تحقیقات انجام شده تاثیر نقش تربیتی پدر بر فرزندان بیشتر از تاثیر مادر بر شخصیت فرزندان می باشد. آینده افراد تحت تاثیر پدرانی که از نظر عاطفی حضور فعالی دارند و برای فرزندان خود ارزش بسیاری قائل می‌شوند و در ناراحتی‌ها و استرس زندگی می‌توانند فرزندان خود را آرام کنند بسیار موثرتر می‌شود.
در مورد تاثیر نقش پدران در خانواده می توان اظهار کرد که پدر در خانواده نقش‌های زیادی از جمله نقش اقتصادی، عاطفی و حمایتگری داشته و ممکن است نقشی از او تحت تاثیر نقشی دیگر قرار بگیرد. در حال حاضر به دلیل مشکلات اقتصادی و تامین معیشت روزانه، تورم روزافزون و بیکاری و مشکلاتی در حوزه اقتصادی، چالش های زیادی برای خانواده‌ها ایجاد شده و میتوان گفت نقش اقتصادی و اجتماعی پدران نسبت به پدری کردن برای فرزندان برجسته تر شده و وقتی که یک نقش پررنگ می‌شود، نقش‌های اصلی تحت تاثیر این نقش های تحمیل شده قرار می‌گیرند.
در حوزه جامعه‌شناسی میتوان عنوان کرد هنگامی که پدر از لحاظ زمانی درگیر شغل خود می‌شود، زمانی را که باید پاسخگوی نیازهای روح و روان فرزندان خود باشند، حتی در صورت نبودن محدودیت زمانی در رفع نیازهای اساسی فرزندان، با محدودیت های فراوانی مواجه می‌شود و این محدودیت ها در طول زمان کوتاهی مشکلات حادی از قبیل اضطراب و افسردگی مزمن و عدم اعتماد به نفس و بی ارزش بودن در نوجوانان ایجاد می‌کند.
بخشی از پدران جامعه ما به دلیل این که فرصت کسب اطلاعات در حوزه فرزندپروری را تجربه نکرده‌اند، حتی با وجود وقت کافی توانایی رفع نیازهای روانی فرزندانشان را ندارند، همچنین آسیب‌های اجتماعی همچون طلاق، افسردگی، چند شغله بودن، اعتیاد به مواد مخدر و الکل و … به این موضوع کمک کرده تا پدران ما توانایی اجرای درست نقش خود را در حوزه عاطفی و روانی از دست بدهند.
مشکلات حاکی از نقصان نقش حمایتی و عاطفی پدران امروزی
درباره نقش حمایتی عاطفی پدران و تاثیر آن بر آینده فرزندان میتوان گفت: از نیازهای اساسی افراد در دوران کودکی ، نوجوانی، جوانی و حتی میانسالی نیازهای عاطفی و روانی آنهاست. اگر این نیازها درست، به جا و به طور مناسب پاسخ داده نشوند اختلال روانی و ناهنجاری اجتماعی در افراد به وجود آمده و در معرض آسیب اجتماعی حاد قرار می‌گیرند، افرادی که نیازهای عاطفی و روانی آنان به صورت درست و در زمان مناسب پاسخ داده نشده همچون تشنگانی هستند که هر کجا سرابی دیده و به سمت آن کشیده می‌شوند. بخشی از ناهنجاری‌های روانی اجتماعی مانند سرخوردگی‌ها، آشفتگی کانون زندگی در آینده ، اختلالات حاد روحی-روانی و شخصیتی و ایجاد رفتارهای پرخطر برای پاسخگویی به نیازهای روزانه متاثر از این موضوع هستند.
عواقب اثرگذاری حضور ناکافی پدر در خانواده و روابط اجتماعی فرزندان
با اشاره به اینکه اجتماعی شدن فرزندان فقط تحت تاثیر مادر نبوده و باید خاطرنشان کرد با اینکه تاثیر حضور مادر در سنین پایین و حتی نوجوانی اثرگذاری بیشتری داشته، اما این به معنای بی اثر بودن حضور گرم پدر در خانواده نیست بلکه پدر در هر برهه‌ای از زمان رشد می‌تواند بر شخصیت پذیری فرزند از پدر مخصوصا در فرزندان پسر تاثیر شایانی داشته باشد. محققان حوزه روانشناسی کودک می‌گویند: اختلال در حوزه اجتماعی شدن شخصیت کودکان می‌تواند باعث بروز ناهنجاری‌های در جوامع باشد.
تاثیر حضور کمرنگ و ناهماهنگ پدر با مادر و فرزندان در خانواده که می‌تواند تحت تاثیر اشتغال زیاد از حد ، اعتیاد به مواد مخدر یا الکل و فقدان آموزش مهارت‌های ارتباطی یا فرزندپروری و … باشد یکی از مواردی است که در جامعه پذیری و رشد شخصیت افراد در بزرگسالی اختلال ایجاد می‌کند.
حتی اگر والدین مدت زمان زیادی را با فرزندان خود طی کرده، اما به علت مشکلات شخصیتی و اجتماعی که خود دارند نتوانسته باشند رابطه دوستی و مشفقانه و پذیرش بی قید و شرط با فرزندان خود برقرار کنند، مشکلات ارتباطی و اجتماعی فرزندان در بزرگسالی چشمگیر خواهد بود.
با بیان اینکه نمی‌توان در این موضوع که شاغل بودن پدر و مادر فرزند را دچار مسأله می‌کند، نظر قطعی داد، میتوان گفت شاید شاغل بودن، داشتن شغل مناسب، امین مردم بودن و مسئولیت خود را نسبت به اجتماع انجام دادن می‌تواند الگویی از اجتماعی شدن و جامعه پذیری برای فرزندان باشد.
ممکن است پدری ۱۰ دقیقه با فرزندش ارتباط داشته باشد، اما این ارتباط سازنده و مفید باشد در حالی که ممکن است فردی ۱۰ ساعت را با فرزند خود بگذراند، اما به جای آموزش مهارت‌های درست اجتماعی ناهنجاری را به فرزند خود منتقل کند.
لزوم آموزش مهارت‌های ارتباطی برای خانواده بخصوص پدران
مادران و پدرانی که شاغل بوده و زمان طولانی را در کنار اعضای خانواده و فرزندان نیستند، باید در دوره های آموزشی مهارت‌هایی همچون همدلی آگاهانه ، شفقت با خود و دیگران و درک متقابل، مهارت کنترل خشم و تربیت هیجانی و همچنین حل مسأله و .. که از جمله مهارت‌هایی موثر در روابط هستند و در کیفیت ارتباط نقش تعیین کننده‌ای را دارد، شرکت کرده و در فاصله زمانی کوتاهی بتوانند درک متقابلی از روابط خانوادگی خود داشته باشند.
تهیه و گردآوری :
مرکز تست هوش کودک اصفهان
نوشته تاثیر نقش پدران امروزه در تربیت کودکان اولین بار در مرکز تحقیقات هوش نیک. پدیدار شد.