اگر به مراکز درمانی سری بزنید متوجه خواهید شد که تعداد افراد سالمندی که به دلیل از دست دادن توانمندیهای مغزی خود به متخصصان مراجعه کرده اند کم نیست.
مقدمه توانایی مغزی و هوشی سالمندان
از دست دادن توانایی های مغزی آزار دهنده ترین مشکلی است که افراد سالخورده را درگیر خود می کند. به همین دلیل یکی از مسائلی که همواره محققان به دنبال یافتن راهکار و پاسخی برای آن هستند این مسئله است که چگونه می توانند توانایی های مغزی و هوشی سالمندان را بهبود ببخشند و روند تخریب آن را کاهش دهند ؟
به همین دلیل تقویت کردن حافظه سالمندان که غالب ناتوانی های مغزی آنها مربوط به عملکرد حافظه شان می باشد از جمله مواردی است که جهت حفظ یا تقویت توانایی های مغزی همواره مورد توجه کارشناسان و متخصصان حوزه پزشکی و روانشناسی بوده است.
افراد سالخورده یا حتی میانسال قابل توجهی وجود دارند که از کارکردهای شناختی و ذهنی و به ویژه از حافظه خود شاکی هستند. از طرفی به جز سالمندان ، افراد جوان نیز هستند که تمایل دارند پیش از آنکه کارکردهای شناختی و حافظه آنها با افزایش سنشان از دست برود یا کاهش پیدا کند از این مشکل پیشگیری کنند.
بنابراین ، تصمیم گرفتیم در این مقاله به ارائه راهکارهایی برای تقویت توانایی های هوشی و ذهنی بپردازیم.
یک) داشتن سازمان دهی در زندگی
یکی از مهمترین روشهایی که برای داشتن عملکرد مغزی بهتر در زندگی سالمندان توصیه می شود این است که همواره زندگی آنها از نظم خاصی پیروی کند. اگر بتوانید مسائل ، امورات و وظایف زندگی آنها را سازمان دهی کرده و از پراکندگی و بی نظمی اجتناب کنید افراد سالمند به خوبی می توانند جزئیات زیادی را به حافظه خود بسپارند و کمتر دچار فراموشی شوند.
به عنوان مثال ، سعی کنید لوازم خانگی ، لوازم شخصی و سایر لوازم و اشیائی که افراد سالمند در طول روز به آن احتیاج دارند در مکانهای مخصوص خود قرار دهید. این روش را می توان برای جلوگیری از فراموشی لوازم مورد نیاز سالمندان به خوبی استفاده کرد و زندگی را برای آنها ساده تر کرده و میزان فراموشی آنها را کاهش داد.
همچنین این کار موجب می شود آنها بتوانند از بقیه ظرفیت حافظه و توانایی های مغزی خود به جای پیدا کردن این اشیاء در موارد دیگر استفاده کنند. همچنین از زمان ها و لحظات خود به خوبی استفاده کنند.
دو) تکنیکها و تمرینات افزایش تمرکز در توانایی مغزی و هوشی سالمندان
محققان در پژوهش های خود به این نتیجه رسیده اند که با افزایش سن سالمندان میزان تمرکز و توجه آنها کاهش پیدا می کند. تمرکز و توجه از جمله کارکردهای هوشی هستند که نقش زیادی در عملکرد هوشی افراد دارند.
به همین دلیل یکی از روشهایی که برای تقویت توانایی های هوشی افراد سالمند باید مورد استفاده قرار بگیرد استفاده از تکنیکها و تمرینات افزایش تمرکز و توجه است. به این معنی که از روشهایی استفاده کنند که از عوامل ایجاد حواسپرتی اجتناب کنند.
یکی از این روشها این است که بتوانند با روشهای ذهن آگاهی لحظاتی که موضوع یا موردی را فراموش کرده اند یا علت اینکه چیزی را فراموش کرده اند را بدانند. برای تقویت کردن تمرکز و توجه بهتر است سالمندان به طور دائمی تلاش کنند یک مهارت جدیدی را بیاموزند.
می توانند برای این کار در کلاسهای آموزشی مختلف ثبت نام کنند یا حتی به صورت مستقل به یادگیری یک مهارت مانند زبان جدید ، کارهای هنری یا مواردی از این دست اقدام کنند. این کار موجب می شود توانایی تمرکز و توجه خود را تا حد زیادی حفظ کنند. علاوه بر این بهتر است هر روز به موسیقی گوش دهند.
بهترین موسیقی برای افزایش تمرکز و توجه موسیقی های سنتی یا کلاسیک می باشند. همچنین می توانند حتی برای یادگیری نحوه نواختن موسیقی نیز اقدام کنند و این کار به شدت به تقویت تمرکز و توجه آنها کمک می کند.
از دیگر روشها برای تقویت تمرکز و توجه این است که از تمرینات و بازیها و سرگرمی هایی که به هماهنگی چشم و دست نیاز دارند استفاده کنند. به عنوان مثال بازیهایی که با توپ انجام می شود می تواند بهترین تمرین برای این کار باشد.
از دیگر روشها این است که از تمرین های ریاضی استفاده شود. ازآنجایی که تمرینات ریاضی نیاز به حساب و کتاب و پیدا کردن روش حل کردن مسائل دارند بنابراین نا خودآگاه تمرکز زیادی را نیاز دارند. به همین دلیل یکی از بهترین روشهایی است که می تواند به افزایش تمرکز افراد کمک کند.
سه) داشتن تغذیه سالم و متعادل
هر زمان صحبت از سلامتی جسم و روان است پای تغذیه سالم نیز به میان می آید. هرگز نمی توان نقش داشتن یک تغذیه سالم را در سلامت جسم و روان انکار کرد. در خصوص داشتن عملکرد ذهنی و هوشی نیز همین طور است.
گاهی کمبود برخی از مواد غذایی موجب مشکلاتی در عملکرد توانایی های ذهنی ، حافظه و هوش می شود. به عنوان مثال ویتامین های گروه B ، C و D از این دست ویتامین ها هستند.
تحقیقات نشان داده است سالمندانی که در تغذیه روزانه خود این سه مواد و ویتامین را به اندازه کافی دریافت می کنند از نظر توانایی های شناختی دخیل در عملکرد هوشی همچون حافظه ، تمرکز و توجه در وضعیت خوبی به سر می برند.
علاوه بر این ، موادی همچون اسیدهای چرب و امگا۳ و اسید فولیک می باشد. اگر از طریق مواد غذایی امکان تأمین این ویتامین ها وجود ندارد سعی کنید شکل دارویی آنها را تهیه کنید.
چهار) داشتن فعالیتهای بدنی منظم در توانایی مغزی و هوشی سالمندان
با توجه به اینکه فرد سالمند چقدر توانایی جسمی دارد می توان متناسب با آن فعالیتهای بدنی و تمرینی انجام داد. اگر سالمند به لحاظ جسمی مشکل جدی نداشته باشد بهتر است از ورزشهای هوازی برای داشتن گردش خون مناسب استفاده کند.
این دسته از ورزشها موجب بهبود عملکرد مغز می شود. اغلب سالمندانی که ورزشهای منظم انجام می دهند و فعالیتهای بدنی دارند از نظر مغزی سالم تر هستند و توانایی ها و عملکردهای ذهنی و هوشی آنها سالم تر و بهتر است.
علاوه بر اینکه ورزش و فعالیتهای بدنی به داشتن عملکرد ذهنی و هوشی کمک می کند بلکه تأثیر زیادی در خلق و خوی سالمندان نیز دارد زیرا موجب کاهش استرس و تنش های بدنی می شود.
از آنجایی که عملکرد شناختی خوب می تواند اعتماد به نفس افراد را افزایش دهد بنابراین ورزش و فعالیتهای بدنی از جمله روشهایی هستند که به طور موثری می تواند اعتماد به نفس افراد را افزایش دهد.
تحقیقات نشان می دهد داشتن ۳۶ ساعت فعالیت بدنی مانند پیاده روی یا استفاده از دوچرخه می تواند جریان خون در مغز افراد را افزایش داده و این کار موجب بهبود حافظه و در نتیجه عملکرد هوشی افراد سالمند می شود. اگر این قبیل تمرینات را شروع کنید پس از گذشت ۳ ماه به خوبی می توانید این تغییرات و بهبودها را ملاحظه کنید.
پنج) استفاده از تکنیکهای حافظه در توانایی مغزی و هوشی سالمندان
تمرینات و تکنیکهایی وجود دارد که می توانند به طرز چشمگیری موجب بهبود عملکرد حافظه و توانایی های هوشی افراد شوند. به عنوان مثال ، اگر لیستی از کارهایی را برای انجام دادن دارید برای جلوگیری از فراموشی آن می توانید از روشهای مختلفی مانند داشتن یادداشت استفاده کنید. یکی از ساده ترین و پر کاربردترین روشها این است که افراد از نوشتن یاد داشت برای به خاطر سپاری استفاده می کنند.
همچنین می توانید از حروف مقطع استفاده کنید. به عنوان مثال از حروف اول کارهایی که باید انجام بدهید یک کلمه معنادار یا بی معنا بسازید که به شما کمک کند کارهای که لازم است انجام دهید را به یاد داشته باشید. از دیگر روشها تصویر سازی ذهنی است.
به عنوان مثال می توانید تمامی کارهایی که باید انجام بدهید را از طریق تصویر سازی در ذهن خود تداعی کنید. به عنوان مثال اگر قصد دارید به چند مکان بروید از همه این مکانها تصویر ذهنی ایجاد کنید و ترتیبی که قرار است این کارها را انجام بدهید در ذهن داشته باشید. افرادی که از این روش استفاده می کنند غالباً از کارآمد بودن این روش راضی هستند. از تکنیکهای دیگر این است که یک جمله معنادار از کارهایی که قرار است انجام دهید بسازید.
شش) ارتباطات اجتماعی مطلوب توانایی مغزی و هوشی سالمندان
یکی از مواردی که موجب حفظ سلامت روانی در افراد سالمند می شود حفظ ارتباطات با دیگران است. تحقیقات نشان داده است هر چقدر سالمندان منزوی تر شوند و روابط کمتری با دیگران داشته باشند توانایی های شناختی خود همچون حافظه و توانایی های هوشی خود را زوتر از دست می دهند.
توصیه می شود سالمندان همچنان با دوستان ، اعضای خانواده و اقوام خود در ارتباط باشند و در بسیاری از رویدادهای اجتماعی شرکت کنند تا کمتر دچار مشکلات حافظه یا سایر مشکلات شناختی شوند.
موضوع مرتبط : تست هوش MBTI – تست شخصیت شناسی
نوشته روشهای افزایش توانایی مغزی و هوشی سالمندان اولین بار در مرکز هوش کودک نیک. پدیدار شد.